مقایسه بین موتور آسانسورهای گیرلس و گیربکسی
anita2022-10-24T12:03:33+03:30موتور آسانسور بدون گیربکس (گیرلس) یا موتور آسانسور گیربکسی ؟
پاسخ این سوال کاملاً مشخص است:
هر کدام که تکنولوژی بروز تر، هزینه پایین تر و ایمنی بیشتری دارد.
البته درست است که این پاسخ بسیار کلی می باشد ولی با بررسی دقیقتر عوامل ذکر شده در پاسخ می توان به گزینه ای دقیق برای انتخاب رسید.
در این مقاله کارشناسان متخصص شرکت رشد صنعت نیرو با دهها سال تجربه در ساخت و تولید انواع الکتروموتور، سعی بر این دارند برای آگاهی بخشی بیشتر و گسترش تجربه و دانش مخاطبان خود ، مزایا و معایب موتور آسانسورهای گیرلس و گیربکسی آسانسور را به طور کامل مورد بررسی قرار دهد.
1. موتور آسانسورهای گیربکسی
در ابتدا نسل قدیم موتورهای آسانسور موجود در بازار را بیشتر و دقیق تر تشریح می نماییم.
گیربکس در واقع جعبه ایی از چرخ دنده ها می باشد که به صورت مکانیکی با الکتروموتور AC کوپل شده و سرعت و توان خروجی آن را به کمک چیدمانی محاسبه شده از چرخ دنده ها به سرعت و توان مکانیکی دلخواه تبدیل می کند. این سیستم نیرو محرکه آسانسور یکی از قدیمی ترین نوع سیستم های نیرو محرکه آسانسور بشمار می رود که در ایران به علت ارزان بودن قیمت انرژی و پایین تر بودن قیمت این مدل موتور آسانسور نسبت به سایر موتورهای آسانسور ، جز اولین انتخاب و گاهاً تنها انتخاب موجود بوده است.
1.1. انواع موتور آسانسور گیربکسی
الکتروموتور این موتور آسانسورهای گیربکسی از نوع آسنکرون می باشد که به سه گروه زیر تقسیم بندی می شوند
1.1.1. موتور آسانسور گیربکسی AC تک سرعتههمان طور که از نامش پیداست این نوع موتور آسانسورهای گیربکسی تنها با یک سرعت حرکت میکنند و از آنجا که برای کاهش سرعت و توقف کابین، ترمز باید به صورت مکانیکی عمل کند، استهلاک این نوع موتور آسانسورهای گیربکسی بسیار بالاست. بنابراین به همان نسبت حذف هزینه های سرویس و تعمیرات نگهداری آسانسورهایی که از این نوع نیرو محرکه بهره مند هستند بسیار بالا می باشد.
1.1.2.موتور آسانسور گیربکسی AC دو سرعتهالکتروموتور این نوع موتور آسانسورهای گیربکسی دارای دونوع سیم پیچ می باشند. تابلو فرمان در لحظه استارت دور تند موتور را روشن میکند و در نزدیکی طبقه مقصد دور تند را به دور کند تبدیل میکند. استارت با دور تند و کم کردن دور موتور در حین حرکت باعث احساس تکانه هایی شدید در کابین می شود که خوشایند نیست و جز یکی از ایرادات این نوع آسانسورها محسوب می شود. بعلاوه این تکانه ها با ضربه زدن به چرخ دنده های گیربکس حین حرکت باعث بالا رفتن استهلاک و هزینه های تعمیرات نگهداری می شود.
1.1.3.موتور آسانسور گیربکسی AC تک سرعته با (3VF)کنترل حرکت کابین به کمک درایو در این نوع آسانسورها ، ایرادات سیستم قبلی را مرتفع کرده و هزینه های استهلاک و مصرف برق را به شدت کاهش داده است لذا انتخاب این نوع سیستم از الکتروموتور از بین سایر موتور آسانسور گیربکسی ها بیشتر پیشنهاد می شود.
2.موتور آسانسورگیرلس(Gearless)
ساختار این نوع الکتروموتورها با ساختار ژنراتور یکسان می باشد. برای همین گاهاً از این نوع موتورها با نام ماشین های سنکرون هم یاد می شود. در موتورهای سنکرون بر خلاف موتور آسنکرون سرعت حرکت قطبها در استاتور با سرعت حرکت روتور برابر می باشد، لذا بعد از روی کار آمدن سیستم درایو و مکانیزم 3VF و کنترل حرکت قطبهای استاتور حین استارت و استاپ کاربرد موتور آسانسورهای گیرلس در صنعت آسانسور بسرعت گسترده شد.
در ایران پس از موتور آسانسور گیربکسی AC آسنکرون ، موتور گیرلس AC سنکرون پرکاربردترین موتور در صنعت آسانسور می باشد. در اروپا موتور آسانسورهای گیربکسی بعلت مصرف برق بالا از رده خارج و موتور های گیرلس جایگزین آن گردیده اند. در آسانسورهایی با سرعت بیش از 3 متر بر ثانیه تکانه های موتور آسانسور گیربکسی باعث سُر خوردگی کابل از روی فلکه کشش می شود لذا حتی در ایران هم در سرعت های بالای 3 متر بر ثانیه تنها موتورهای گیرلس مورد استفاده قرار می گرید.
2.1.انواع موتور آسانسورهای گیرلس
2.1.1.موتور آسانسورهای گیرلس بشکه ایی (IPM)
IPM این نوع موتورها مخفف Inset Permanent Magnet می باشد. این نوع موتورهای گیرلس به علت اشغال فضای کم، هم به عنوان نیرو محرکه آسانسورهای موتورخانه دار (MR) و هم در آسانسورهای بدون فضای موتورخانه (MRL) مورد استفاده قرار میگیرد و از اینرو نسبت به موتور آسانسورهای گیرلس دیسکی بیشتر مورد توجه قرار میگیرد.
2.1.2.موتور آسانسورگیرلس دیسکی
در واقع به این نوع از موتور آسانسور، موتور آسانسور گیرلس روتور بیرونی یا Outer Rotor PMنیز می گویند. به عبارتی استاتور این نوع الکتروموتورها بر خلاف نوع قبلی در داخل روتور قرار دارد. در نتیجه طول هسته روتور کوتاه تر و قطر هسته روتور بیشتر از نوع IPM می باشد.
انتخاب یکی از انواع موتور آسانسورهای گیرلس با توجه به مزایا این نوع الکتروموتور و بسته به نوع کاربری و فضای موجود در آسانسور در بازار ایران کار دشوار و چالش برانگیزی نمی باشد. مهندسان طراح آسانسور با توجه به ترافیک ساختمان و با توجه به ظرفیت و فضای آسانسور می توانند توان و نوع موتور مورد نظر را به متقاضی پیشنهاد بدهند.
3.مقایسه موتور آسانسورگیرلسAC و گیربکس دار AC – 3VF
3.1.راندمان سیستم محرکه
راندمان یا اثر بخشی موتور الکتریکی تعیین کننده مقدار جریان الکتریکی است که به کار مکانیکی تبدیل می شود. شرایط بسیاری در سیستم کاری الکتروموتورها وجود دارد که در راندمان آنها تاثیر گذاراند. اگر بخواهیم در شرایط مساوی راندمان موتور آسانسورهای گیربکسی و گیرلس را مقایسه کنیم، باید گفت راندمان موتور آسانسورهای گیربکسی مطابق فرمول ساده زیر محاسبه می شود:
راندمان نیرو محرکه = راندمان موتور × راندمان گیربکس…
با توجه به نسبت تبدیل 43 به 1 در موتورهای گیربکسی (به ازای هر 43 دور چرخش شفت الکتروموتور، فلکه اصلی یک دور حر کت می کند) و بسته به نوع گیربکس غالباً راندمان موتور آسانسورهای گیربکسی حدود 50 درصد محاسبه می شود. با توجه به فرمول از آنجا که موتور آسانسورهای گیرلس فاقد گیربکس هستند، راندمان گیربکس برای این دسته از موتورها برابر با یک درنظر گرفته شده و در نتیجه راندمان موتور های گیرلس بسیار بیشتر از موتور آسانسورهای گیربکسی می باشد.
3.2.تلفات انرژی
موتور آسانسورهای گیرلس بدلیل راندمان بالاتر حداقل 30 درصد نسبت به موتور آسانسورهای گیربکسی انرژی کمتری مصرف می کنند و راندمان این نوع موتور غالبا بالای 90 درصد است، این موضوع در کشورهایی که با بحران انرژی مواجه هستند، بسیار قابل توجه است.
3.3.حجم و ابعاد موتور
به طور معمول موتورهای گیرلس IPM نسبت به موتور آسانسورهای گیربکسی با قدرت و توان متناظر حدود 30 درصد کوچکتر می باشند که این عامل انتخاب این نوع موتورها در آسانسورهای MRL می باشد. بعلاوه به علت بکارگیری سیستم کابل بندی 2:1 در آسانسورهایی که از الکتروموتور گیرلس استفاده می کنند، تعداد فلکه های هرزگرد کمتری هم در فضای موتور خانه مورد نیاز است که این مورد باعث افزایش فضای کاری و دسترسی بهتر برای سرویسکار در موتورخانه و در نتیجه افزایش ایمنی می شود.
3.4.هزینه آسانسور گیرلس و گیربکس دار
هزینه تهیه موتورگیرلس تقریباً دو برابر هزینه موتورگیربکسی می باشد و علیرغم هزینه های تولید بسیار بالا ما تلاش کرده ایم تا با نزدیک نگه داشتن قیمت موتور گیرلس روسانی با قیمت موتورهای گیربکسی سهم کوچکی در این تحول مثبت بزرگ بروز شدن صنعت آسانسور کشور داشت باشیم. از طرفی مقدار کابل مصرفی در موتورهای گیرلس به علت سیستم 2:1 و تعداد فلکه های هرز گرد داخل چاه آسانسور و یا هزینه تهیه و نصب تابلو و درایو خیلی بیشتر از آسانسورهایی است که با موتور آسانسور گیربکسی فعال می شوند. لذا هرچند که هزینه کمتر مصرف برق و تعمیرات نگهداری تا حدودی هزینه های بالاتر موتور گیرلس را پوشش می دهد ولی در مجموع هزینه های موتور گیرلس بیشتر از موتور آسانسور گیربکسی می باشد.
3.5.کیفیت حرکت
حرکت نرم، لرزش غیر قابل حس و حداقل سر و صدا در حین حرکت کابین باعث شده کیفیت حرکت موتور آسانسورهای گیرلس بسیار بیشتر از موتور آسانسورهای گیربکسی باشد.
3.6.مکانیزم نجات اضطراری
این واقعیت که مکانیزم نجات خودکار با کمک رها سازی ترمز با UPS در آسانسورهایی که از نیرو محرکه الکتروموتورگیرلس استفاده میکنند، بسیار جذاب و ایمنتر است ولی سیستم رهاسازی دستی ترمزهای موتور آسانسورهای گیربکسی بسیار ساده تر و کم هزینه تر می باشد.
3.7.ضریب قدرت
موتورهای گیرلس نسبت به موتور های گیربکسی دارای ضریب توان اصلاح شده و بهینه تری هستند. بعلاوه در حالت ژنراتوری می توانند جهت شارژ باطری و یا برگشت انرژی به شبکه توزیع برق مورد استفاده قرار گیرند.
3.8.حرکت ناخواسته کابین
در آسانسورهای گیرلس احتمال Roll Back و فرار کابین بیشتر از سیستم های گیربکسی است و این بخاطر وجود گیربکس می باشد. در نتیجه تهیه تمهیداتی مثل پاراشوت دوطرفه جهت عدم فرار کابین در آسانسور هایی با الکتروموتور گیرلس فعال میشوند، اجباری می باشد لذا این موضوع در بازرسی های ناظران اداره استاندارد جهت ارائه تاییدیه به آسانسورهای گیرلس بسیار سخت گیرانه تر می باشد.
3.9.اختلاف جریان راه اندازی و جریان کارکرد نامی
موتور های گیرلس بدلیل کاهش اجزای اصطکاکی و اینرسی کمتر سیستم، دارای جریان راه اندازی پایین تری نسبت به موتور آسانسورهای گیربکسی می باشند که باعث افزایش طول عمر الکتروموتور می شود.
3.10.محدودیت سرعت
موتور آسانسورهای گیربکسی حداکثر برای سرعت های 2.5 متر بر ثانیه مناسب می باشند و این در حالی است که موتور آسانسورهای گیرلس محدودیت سرعت ندارند.
3.11.ترافیک زیاد
موتور آسانسورهای گیربکسی به دلیل وجود استهلاک سیستم گیربکس در ترافیک های بالا اتلاف انرژی بلایی دارند ولی آسانسور های گیرلس به دلیل تکنولوژی ساخت پیشرفته تر، محدودیتی برای این موضوع ندارند.
4.برندهای موتور آسانسورگیرلس و گیربکس دار
در کنار برندهای بزرگی همچون زیلابگ، ویتور، آلبرتو ساسی، سیکور، مونتاناری و بسیاری برند های مشهور دیگر، تولید موتور آسانسور گیرلس روسانی با تکیه بر 30 سال تجربه در زمینه طراحی و تولید موتور های الکتریکی و دانش کارشناسان این مرز و بوم برای خدمت به هموطنان و رسیدن به چنین دستاوردهای بزرگی، از افتخارات شرکت رشد صنعت نیرو است.
5.سخن آخر
در جنگ نابرابر بین موتور آسانسورهای گیربکسی و گیرلس اینکه تاکنون بخش عمده ای از بازار ایران به دلیل هزینه های بسیار پایین انرژی در مقایسه با بازارهای جهانی، تحت تسلط موتور آسانسورهای گیربکسی بوده است به معنای پیروزی در میدان نیست . این یعنی با گذشت زمان موتور آسانسورهای گیربکسی به ناچار می بایست عرصه میدان را ترک و بازار را برای تکنولوژی های بالاتر خالی کنند.
نظرات (1)
سلام
استفاده ازموتور گیربکس فقط بخاطر انرژی ارزان درکشور ما نبوده گذشته از تاریخ زمان که زودتر واردمیدان کارزار شده این بماند ونبود شرکت های بروز وافرادنصاب وکار فرماهای که فقط بدنبال سود بیشترهستند ودلیل اصلی نصب راحت گیربکس است از حوصله این برنامه خارج است وپایان